Bilderbuch "Falsch-Richtig": szkolenie do służby w obozach

Szkolenie i przygotowanie esesmanów do służby w obozach koncentracyjnych

Temat szkoleń załóg obozowych to taka niewiadoma, biała plama w historii niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych. Nigdy nie udało się ustalić jak dokładnie wyglądał program takich szkoleń. Dziś wiemy, jakie elementy z pewnością musiały znaleźć się w programie, co polecano do czytania, co oglądano czy jakimi kryteriami kierowano się przy wyborze odpowiednich osób do konkretnych funkcji. Szkolenia obejmowały zarówno mężczyzn-esesmanów, jak i nadzorczynie obozowe oraz w późniejszych latach personel medyczny SS i kobiety ze służby administracyjnej, SS-Helferinnen. A jednak szkolenie załóg wartowniczych było jednym z najważniejszych punktów kariery każdego esesmana i każdej nadzorczyni pełniącej służbę w obozie. Był to pierwszy etap we wdrażaniu tych osób do specyfiki pracy w ośrodkach zagłady. Od pomyślnego zakończenia szkolenia zależało to, czy dana osoba zostanie zatrudniona na stałe w placówce czy będzie musiała powtarzać niektóre elementy szkolenia. Była to doskonała okazja dla przełożonych, aby przyjrzeć się kandydatom na funkcje i sprawdzić jak radzą sobie oni w warunkach pracy bezpośredniej przy więźniach oraz czy są odpowiednio nastawieni ideologicznie do przyszłej pracy.

Będąc w Miejscu Pamięci Mauthausen, na wystawie głównej zauważyłam przedruk książeczki obrazkowej pt. "Falsch-Richtig" ("Niepoprawnie-Poprawnie"). Jest to bardzo znana publikacja, która była szeroko rozpowszechniona wśród załóg obozowych, a praca z nią polegała na oglądaniu i analizowaniu obrazków sytuacyjnych przedstawiających pracę przy nadzorowaniu więźniów. Również nadzorczyniom przedstawiano tą publikację na szkoleniach, znalazłam fragment relacji byłej nadzorczyni, która wspomniała o tej konkretnej książeczce. Chociaż nadzorczynie pracowały z kobietami-więźniarkami, a w książeczce zaprezentowano jedynie esesmanów i mężczyzn-więźniów, wiele sytuacji można było przełożyć na funkcjonowanie obozów kobiecych i pracy żeńskich komand zewnętrznych.

Przedruk książeczki "Flasch-Richtig" na wystawie
"Die Zentrale des KZ-Terrors" w Oranienburgu

Cieszę się, że wreszcie natrafiłam na całość przedruku publikacji "Falsch-Richtig", ponieważ nigdzie nie znalazłam wcześniej wydruków ze wszystkimi stronami. Tak naprawdę ta książeczka to jedynie wydruk z matrycy wykonanej techniką litografii. Wszystkie rysunki oraz napisy wyryto w blokach kamiennych i dopiero po procesie trawienia kamiennych matryc wykonywano odbitki na specjalnej prasie. Kilka matryc, czyli kamiennych płyt zachowało się i można je zobaczyć na wystawach w Miejscach Pamięci lub są one przechowywane w archiwach. Co ciekawe, matryca musiała być wykonana jako lustrzane odbicie właściwej odbitki. Książeczka "Falsch-Richtig" została wydana w kwietniu 1940 roku, a na jej tytułowej stronie widnieje cytat Theodora Eicke:

"Gebetbücher find Dinge für Weiber, auch für solche die Hosen tragen. Wir hassen den Gestank des Weihrauchs, es verdirbt die deutsche Seele, wie der Jude die Rasse. Wir glauben an Gott, aber nicht an seine Stellvertreter, das wäre Götzendienst und heiduisch. Wir glauben an unseren Führer und an die Grösse uneres Vaterlades. Für diese wollen wir kämpfen, für keinen anderen. Wenn wir daher sterben müssen, dann nicht mit: Maria bitt für uns. So frei wir lebten, so frei wollen wir abtzeten. Unser letzter Hauch: Adolf Hitler!"

W tłumaczeniu brzmi on mniej więcej tak:

"W modlitewnikach można znaleźć rzeczy dla kobiet, nawet dla tych, które noszą spodnie. Nienawidzimy smrodu kadzidła, psuje on niemiecką duszę, tak jak Żyd psuje rasę. Wierzymy w Boga, ale nie w jego przedstawicieli, to byłoby bałwochwalstwo i pogaństwo. Wierzymy w naszego przywódcę i w wielkość naszej ojczyzny. Chcemy walczyć dla nich, dla nikogo innego. Więc jeśli musimy umrzeć, to nie z nimi: Maryjo módl się za nami. Jak wolni żyliśmy, tak wolni chcemy umrzeć. Nasze ostatnie tchnienie: Adolf Hitler!"

Przeczytajcie niezwykle ciekawy tekst naukowy dr Agnieszki Kity pt. "Przed bitwą z wrogiem wewnętrznym. Szkolenie i przygotowanie esesmanów do służby w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady na przykładzie załogi KL Auschwitz". Znajdziecie w nim wiele ciekawych informacji na temat szkoleń personelu SS! Tekst w języku polskim:

Przed bitwą z wrogiem wewnętrznym. Szkolenie i przygotowanie esesmanów do służby w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady na przykładzie załogi KL Auschwitz

Poniżej publikuję wszystkie strony książeczki "Falsch-Richtig". Obejrzyjcie je dokładnie. Jestem ciekawa Waszej opinii na ten temat. Czy oglądając te obrazki rozumiecie ich znaczenie? Jak myślicie, czy taki materiał pomocniczy był skuteczny w szkoleniach dla członków załóg obozowych?