"Die Aufseherinnen-Uniform": Podiumgespräch

"Die Aufseherinnen-Uniform" - Podiumsgespräch im Rahmenprogramm der Ausstellung zur Textilproduktion im KZ Ravensbrück

13. November 2025 – 19:00 bis 20:30 Uhr

„Maschinen dröhnen, Nadel schleppt den Faden,
Scharfes Messer glänzt, schneidet entzwei und sticht.“

Mit einer Beschreibung einer lauten und rasenden Umgebung zeichnet Halina Golczowa ein komplexes Bild des Frauen-Konzentrationslagers Ravensbrück in ihrem Gedicht „Die Nachtschicht“ von 1942/43. Eine phrenetische Bewegung von Arbeiterinnen, der Maschinerie und Nähmaterialien ist der Hintergrund, wogegen die Dichterin und ehemalige Zwangsarbeiterin die Bedingung des tiefgreifenden Einsatzes des Mörderapparats von Nazismus begreift.

In der Weberei im ehemaligen „Industriehof“ der Gedenkstätte präsentiert Dominique Hurth eine künstlerische Intervention, die nach einem Auszug des Gedichtes von Golczowa betitelt wird. Dabei untersucht die Künstlerin die bisher historisch kaum erforschte Textilgeschichte des Frauen-Konzentrationslagers.

Die einzelnen Elemente des Begleitprogramms werden die Impulse für einen interdisziplinären Austausch zwischen Eingeladenen und der Künstlerin in unterschiedlichen Formaten wie Vorträgen, offenen Gesprächsrunden und Referendariaten gestalten.

Im Rahmen dieser Abendveranstaltung wird aus historischer, kuratorischer und restauratorischer Perspektive über die Aufseherinnen-Uniform gesprochen, was an ihr fasziniert und wie sie zu unserem heutigen Bild von KZ-Aufseherinnen beiträgt. Dabei geht es auch um Fälschungen dieser Uniform und wie diese erkannt werden können.

Mit: Dr. Simone Erpel, Historikerin & Susanne Buch, Textilrestauratorin

Hier geht es zur Online-Anmeldung!

Veranstaltungsort

Gedenk- und Bildungsstätte Haus der Wannsee-Konferenz
Am Großen Wannsee 56-58

14109 Berlin

Kontakt

E-Mail: veranstaltungen@ghwk.de

Info: www.ravensbrueck-sbg.de

Jestem bardzo ciekawa tej konferencji o uniformach nadzorczyń! Autorką tekstylnych instalacji jest Dominique Hurth, ta sama artystka, która jest twórczynią zasłonek zawieszonych w dawnych domach nadzorczyń oraz kolorowych poduszek z wyhaftowanymi słowami Irmy Grese z jej procesu sądowego. Cieszę się, że po 80 latach, niemieccy badacze Zagłady chcą otwarcie dyskutować na temat kobiet-sprawczyń. Żałuje jedynie, że sama nie mogę brać udziału we wszystkich tych spotkaniach i konferencjach...

"W swojej trzyczęściowej interwencji w domu strażniczek Dominique Hurth porusza temat brutalnej „przytulności” zakwaterowania dla personelu kobiecego obozu koncentracyjnego. Punktem wyjścia dla jej badań są prywatne zdjęcia mieszkań, które pozwalają zapoznać się ze szczegółami wyposażenia wnętrz. Zasłony, tapicerowane narożniki, obrusy, szuflady z szklanymi figurkami, poduszki, dywany i inne przedmioty sugerujące komfortowe warunki życia zostały dokładniej zbadane przez artystkę i, wraz z badaniami w magazynach dla kobiet i magazynach poświęconych dekoracji wnętrz z lat 30. i początku lat 40. XX wieku, umieszczone w szerszym kontekście społeczno-historycznym.

We współpracy z projektantką tekstyliów kilka zasłon zostało ponownie utkanych z celowymi wadami tkackimi i ściegami biegnącymi, które ograniczają (lub blokują) widok na zewnątrz, ukazując odpowiednio idylliczne osiedle domów strażników, Lagerstraße i bramę wejściową do obozu koncentracyjnego. Ponadto kolaże w łazience przedstawiają codzienne życie i kulturę higieny kobiet, nawiązując do motywu wanny. Niedaleko stąd znajduje się instalacja udająca ławkę dla zwiedzających, która łączy tradycyjne rzemiosło kobiece, jakim jest haft, z fragmentami protokołów sądowych Irmy Grese z procesu w Bergen-Belsen (1945)".
Źródło: dominiquehurth.com

Na koniec kilka zdjęć mojej rekonstrukcji sylwetki nadzorczyni z Ravensbrück. Uniform ma wzór z 1940 roku. Czasami wykorzystuję ten kostium na potrzeby produkcji filmowych...