Chciałabym zwrócic uwagę na bardzo ciekawy reportaż radiowy pt. "Mój Auschwitz", w którym Agnieszka Kłos rozmawia z byłymi więźniami tego obozu, a także próbuje odnaleźć bolesną pamięć zamkniętą w przestrzeniach Birkenau. To naprawdę wartościowy reportaż. Warto także zapoznać się z książką "Przestrzenie Birkenau", która ukazała się w 2024 roku. Swój egzemplarz już zakupiłam i biorę się za czytanie!
*
W cyklu reportaże red. Magdaleny Skawińskiej ze Studia Reportażu i Polskiego Radia prezentujemy reportaż przygotowany z okazji 70. rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
Agnieszka Kłos mówi, że się spóźniła na tę historię. Świadkowie, byli więźniowie Auschwitz - Birkenau odchodzą. Czy zdąży zadać wszystkie pytania? Od kilku lat pracuje nad książką. Pisze też pracę doktorską. A wszystko zaczęło się od wycieczki do Muzeum kiedy była dzieckiem i pewnej fotografii. A potem był film w telewizji i obraz butów. Po latach znów pojechała do Oświęcimia do Muzeum Auschwitz-Birkenau. A potem zaczęła jeździć coraz częściej...
W audycji występują Wiesława Gołąbek i Agnieszka Kłos.
Styczeń, 2015
"Mój Auschwitz" - reportaż Magdaleny Skawińskiej Źródło: Polskie Radio (YouTube)
„Przestrzenie Birkenau” Agnieszki Kłos są wynikiem wieloletniej pracy naukowej i literackiej Autorki. Wspomnienia byłych więźniów obozu KL Auschwitz prześwietlane są tu w odniesieniu do przyrody i krajobrazu. To pionierskie ukierunkowanie badań pozwala prześledzić, co i jak pamiętały ofiary, ale także sprawcy. Czy wydarzenia martyrologiczne, przeszłość, może być opowiadana z perspektywy „zielonego krajobrazu”? A jeśli tak, co może wyniknąć z takiej lekcji historii? Kłos stała się w tekście „świadkiem intelektualnym”, a także „podmiotem empatycznym”, który zachował postawę naukowca, ale nie zatracił perspektywy artysty i pisarza.
W toku badań Autorki okazało się, że w literaturze przedmiotu brakuje opracowań związanych z analizą przyrody jako czynnika odgrywającego rolę w historii obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, ale także jako czynnika kształtującego nasze spojrzenie na to miejsce pamięci. Przyroda jawi się jako przestrzeń życia, nadziei, przetrwania i kiełkującej przyszłości. Daje nadzieję – rewitalizuje i uczy.
Krajobraz Zagłady i po Zagładzie, perspektywa roślin jako świadków zbrodni przeciwko ludzkości, motywy przyrodnicze w świadectwach ofiar, sprawców, wyzwolicieli i świadków. To interesowało Autorkę. Elementy świata materialnego, które organizują indywidualną pamięć o życiu w obozie. Kłos koncentruje się na komplementarności kultury i natury, zwracając uwagę na sprawstwo związane z elementami świata przyrody. Uzupełnia tym samym stan badań poświęcony martyrologii o aspekt witalności obozowego krajobrazu i natury. Równolegle Autorka poddaje krytycznej analizie nową symbolikę KL Auschwitz, związaną z porastającą teren obozu roślinnością, która staje żywym pomnikiem i wpływa na recepcję przeszłości. W tym ujęciu przyroda staje się ekoświadkiem, z którymi związana była (i jest nadal) tożsamość byłych więźniów.
„Przestrzenie Birkenau” poszerzają nową tematykę w historiografii Zagłady i wprowadzają w obieg naukowy nowe źródła i ustalenia badawcze, ale zaletą tej książki jest także niezwykle poruszająca narracja, która ma szansę przywrócić pamięć o tym miejscu. Autorka porusza nowe i dotąd niewykorzystane tropy w badaniach nad historią KL Auschwitz, a wrażliwość i odwaga, z jaką sięga do źródeł, są imponujące.
Komentarze
Prześlij komentarz