"Anfang - kein Ende": Ein Lüneburger Rechercheprojekt

Jak to zawsze u mnie bywa, przez przypadek, znalazłam informacje o sztuce teatralnej na temat... procesu załogi Bergen-Belsen, której premiera wyznaczona jest na 13 lutego 2026 roku. Oczywiście w Lüneburgu, kto by się spodziewał innego miejsca?!

Początek – bez końca

Projekt badawczy w Lüneburgu dotyczący pierwszego procesu w Bergen-Belsen i ostatniego dużego procesu w Auschwitz przeciwko Oskarowi Gröningowi. W maju 2025 roku minie 80 lat od zakończenia wojny i wyzwolenia spod  nazistowskiej tyranii. Teatr w Lüneburgu pragnie wykorzystać tę okazję do zbadania historii Lüneburga i pogłębienia wiedzy na temat naszej lokalnej historii.

Punktem wyjścia dla naszego projektu badawczego będzie pierwszy proces w Bergen-Belsen. Proces odbywał się od września do listopada 1945 roku w dawnej – dziś już dawno zburzonej – hali gimnastycznej MTV przy Lindenstraße, w bezpośrednim sąsiedztwie obecnej siedziby teatru. Oskarżonymi było 45 domniemanych sprawców z obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Jedenastu oskarżonych zostało skazanych na śmierć. Siedemdziesiąt lat później w Lüneburgu odbył się kolejny, ostatni proces przeciwko sprawcy zbrodni nazistowskich. Oskar Gröning, „księgowy z Auschwitz”, został oskarżony o pomocnictwo w zabójstwie 300 000 osób. Możliwość skazania Oskara Gröninga pojawiła się dopiero dzięki ponownej ocenie prawnej: Przez długi czas możliwe było wniesienie oskarżenia tylko poprzez udowodnienie bezpośredniego udziału w zbrodni. Zmieniło się to w procesie przeciwko Oskarowi Gröningowi, który nigdy nie zaprzeczał, że wiedział o wszystkim. W ten sposób w ostatnich latach swojego życia stanął przed sądem. Nie doczekał jednak rozpoczęcia kary pozbawienia wolności.

Nasze zainteresowania badawcze mają przede wszystkim charakter lokalny: sposób, w jaki Lüneburg podchodzi do swojej spuścizny. Jak te procesy były postrzegane przez społeczność miejską? Co działo się w Lüneburgu przez wszystkie dziesięciolecia między tymi dwoma procesami? Jak wyglądała praca nad pamięcią? Głos zabiorą świadkowie obu procesów – nawet jeśli świadkowie pierwszego procesu byli wtedy jeszcze dziećmi – a także eksperci, obywatele i politycy.

Informacje w języku niemieckim i bilety: www.theater-lueneburg.de