Mogiła Ofiar Ravensbrück na Powązkach Wojskowych

Symboliczna mogiła Polek, rozstrzelanych, zamordowanych i zmarłych w obozie kobiecym Ravensbrück

W Ravensbrück hitlerowcy zlokalizowali pierwszy i przez dłuższy czas jedyny obóz koncentracyjny dla kobiet. Założony w marcu 1939 roku do września 1939 roku stanowił miejsce odosobnienia dla Niemek, przeciwniczek hitleryzmu oraz Żydówek i Cyganek z terenu Rzeszy, później do obozu zaczęto zsyłać więźniarki innych narodowości.

28 IX 1939 roku przywieziono pierwsze Polki, 23 działaczki oświatowe i społeczne towarzystw polonijnych w Niemczech, a w listopadzie pierwsze Polki z kraju. Od sierpnia 1944 roku rozpoczęły się masowe transporty więźniarek z innych obozów i więzień oraz kobiet z powstańczej Warszawy. Do 1940 roku obóz składał się z 16 bloków, w 1941 roku postawiono 8 dalszych. Zbudowano też krematorium, a w 1944 roku komorę gazową. W tym czasie obóz powiększono trzykrotnie. Likwidacja obozu połączona z ewakuacją więźniarek nastąpiła w kwietniu 1945 roku. Obóz w Ravensbrück miał około 100 filii i tzw. komand pracy. Więźniarki wyniszczano niewolniczą pracą w obozie i poza nim, w fabrykach przemysłu zbrojeniowego.

Począwszy od kwietnia 1942 roku dokonywano wielu zbrojnych egzekucji więźniarek - głównie Polek. Uśmiercano je także w komorach gazowych, najpierw poza obozem, później w obozie. Ponadto, niemal wyłącznie na polskich więźniarkach politycznych, przeprowadzano zbrodnicze eksperymenty pseudomedyczne. Przez obóz przeszło ponad 132 tys. kobiet 27 narodowości, w tym 34 tys. Polek. Zginęło 90 tys., w tym 17 tys. Polek. Zanim 1 V 1945 teren obozu wyzwoliły oddziały Armii Czerwonej, znaczną ilość więźniarek hitlerowcy zdążyli wywieźć na zachód. Jedynie 5 tys. pozostałych w obozie kobiet przewieziono do Szwecji dzięki akcji Szwedzkiego Czerwonego Krzyża.

Od 1956 roku byłe więźniarki Ravensbrück utworzyły Międzynarodowy Komitet Ravensbrück. W 1959 na terenie obozu powstało muzeum, wzniesiono także Pomnik Solidarności.

Symboliczna Mogiła Polek rozstrzelanych o zmarłych w obozie koncentracyjnym Ravensbrück wykonana według projektu rzeźbiarki Zofii Kann-Pociłowskiej, powstała ze składek byłych więźniarek obozu. Odsłonięcie odbyło się 27 kwietnia 1958 roku.

Tekst: "Cmentarz komunalny Powązki, dawny wojskowy w Warszawie", Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1989

Z ich krwi...

1. Z ich krwi powstanie wielka, stalowa,

Powstanie taka, o jakiej marzyły.

Z ich ofiary siła będzie granitowa

Bo one dla Ciebie dały swe siły.

2. Była ich trzynastka, blade i drżące,

Szły, jednym łańcuchem rękami splecione,

Głowy wzniesione, usta milczące,

Kroczyły mężnie, na plac zbrodni prowadzone.

3. Po raz ostatni idą przez plac lagrowy,

Bramy otwiera im ręka ausierki

Z okien wychylają się nasze głowy:

My chcemy pożegnać nasze bohaterki!

4. Zamknęły się bramy, im dalej iść kazali

A kiedy na placu zbrodni stanęły,

Pewnie im tam jeszcze wyrok przeczytali,

że w Powstanie wierzyły, i że Polskę kochały...

5. Cisza jest wielka, wyprężone wstajemy,

Nagle salwy strzałów tę ciszę zorały!

To one padają... ach, jak my to czujemy,

Giną nasze towarzyszki, które tak Polskę kochały!

6. Lecz ich duch swą siłą skróci nam cierpienia.

Ich i tych drugich krew silnie zjednoczona

Stanie się hasłem naszego wyzwolenia

Ta krew ich cudu Zmartwychwstania dokona.

Helena Strzelecka, Ravensbrück

Od trzech lat staram się osobiście dbać o symboliczny pomnik Ofiar Ravensbrück na warszawskich Powązkach Wojskowych. Czyszczę płytę pomnika, zmieniam kwiatowe dekoracje, wyrzucam stare lampki i kupuję nowe. W 2019 roku razem z moją niemiecką znajomą założyłyśmy małe rosarium przy pomniku, na którym rośnie róża Zmartwychwstanie.
Zwłaszcza przed kwietniowymi uroczystościami wyzwolenia obozu Ravensbrück oraz w polskie Święto Niepodległości staram się przyozdobić pomnik w patriotyczne biało-czerwone barwy. Zdjęcia z dokumentacji przesyłałam do jednej z byłych więźniarek Ravensbrück, z którą zresztą jeździłam na uroczystości do byłego obozu. Na blogu możecie obejrzeć wybrane przykłady moich aranżacji. Jeśli ktoś z warszawiaków chciałby pomóc w utrzymaniu tego pomnika - bardzo proszę przyłączyć się do wspólnej pamięci poprzez zakup kwiatów i zniczy oraz osobiste udekorowanie nimi tej symbolicznej mogiły!