Jakie książki o Zagładzie poleca Muzeum Auschwitz?
Kiedy studiowałam w Muzeum Auschwitz, kilka osób z mojej grupy postanowiło zdać egzamin na przewodnika, tym samym rozpocząć w przyszłości pracę w tej instytucji. Dziś Muzeum Auschwitz jest najczęściej odwiedzanym muzeum na terenie Polski! Nic więc dziwnego, że edukatorzy i przewodnicy po tym miejscu muszą wykazać się ponadprzeciętną wiedzą o historii całego kompleksu KL Auschwitz oraz II wojnie światowej. Po terenie byłego obozu mogą oprowadzać tylko licencjonowani przewodnicy, a takimi właśnie są osoby, które pomyślnie przeszły rozmowę kwalifikacyjną, szkolenie oraz kilkuetapowy egzamin dający możliwość pracy jako przewodnik Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Źródło: smakksiazki, YouTube, 2023
Z mojej grupy, jeśli dobrze pamiętam, dwie lub trzy osoby postanowiły przejść cały etap szkoleniowy na stanowisko przewodnika. Już na rozmowie kwalifikacyjnej kandydaci pytani są o podstawowe zagadnienia dotyczące Holokaustu czy obozu Auschwitz. Przede wszystkim trzeba umieć odpowiedzieć w jakich latach funkcjonował obóz, jakiej narodowości byli więźniowie, jakiego rodzaju prace wykonywali na terenie obozu, jak obóz był rozbudowywany, jak przebiegał proces eksterminacji, kim byli członkowie załogi obozowej itp. Z rozmów z osobami, które pomyślnie przeszły rozmowę kwalifikacyjną, wywnioskowałam, że już w tym pierwszym etapie odpada przynajmniej 1/3 kandydatów. Do Muzeum Auschwitz zgłaszają się ludzie, którzy nie potrafią nawet określić przybliżonych dat funkcjonowania obozu! Nie znają też narodowości Ofiar, nie potrafią nic powiedzieć o codzienności egzystencji więźniów za drutami... Jednym słowem: nie mają absolutnie żadnej podstawowej wiedzy o KL Auschwitz.
"Holo-polo" i "zagładowa popliteratura" - książki z Auschwitz w tytule od kilku lat zalewają półki w księgarniach i bibliotekach. Z prawdą historyczną mają niewiele wspólnego, a jednak ich popularność nadal rośnie. Jakie błędy popełniają ich autorzy i autorki? Jakie są efekty istnienia tego "gatunku"? Czy taka literatura będzie wypierać pamięć o Zagładzie? O tym zjawisku Joanna Kudyba-Antonik porozmawia z dr Wandą Witek-Malicką - badaczką z Centrum Badań Auschwitz Memorial / Muzeum Auschwitz.
Z pomocą dla kandydatów, którzy rozpoczęli szkolenie przewodnickie, przychodzi samo Muzeum, które podaje listę lektur - książek o tematyce obozowej, z którą przyszli edukatorzy Miejsca Pamięci powinni się zapoznać, a najlepiej dokładnie przeczytać ich treść. Zresztą w pytaniach egzaminacyjnych mogą pojawić się odniesienia do literatury wspomnieniowej byłych więźniów, trzeba więc znać te książki i umieć przytoczyć ich tytuły przy okazji omawiania konkretnego zagadnienia. W większości są to książki będące wspomnieniami byłych więźniów spisanymi po wojnie oraz opracowania naukowe. Nie, nie znajdziecie na tej liście "Chłopca w pasiastej piżamie" czy "Tatuażysty z Auschwitz" - tego typu literaturę schowajcie od razu głęboko do szafy i nawet nie próbujcie jej przytaczać, jeśli kiedykolwiek zdecydujecie się być przewodnikiem w Muzeum Auschwitz!
Dla ułatwienia poszukiwań odpowiedniej literatury obozowej - podaję listę książek, które poleca Muzeum Auschwitz - jest to lista z kursu przygotowawczego dla przewodników, dostałam ją kiedyś od znajomej osoby, która takie szkolenie ukończyła i obecnie pracuje w Muzeum Auschwitz:
Literatura podstawowa:
1. Auschwitz 1940-1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu. Monografia KL Auschwitz-Birkenau, pod red. Wacława Długoborskiego i Franciszka Pipera, Tomy I-V, Oświęcim 1995.
2. Auschwitz od A do Z: ilustrowana historia obozu, Oświęcim 2013.
3. Auschwitz w oczach SS, Oświęcim 2011.
4. Auschwitz. Nazistowski obóz śmierci, red. Franciszek Piper, Teresa Świebocka, Oświęcim 2004.
5. Czech D., Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz, Oświęcim 1992.
6. Najnowsze dzieje Żydów w Polsce w zarysie (do 1950 roku), pod red. J. Tomaszewskiego, Warszawa 1993.
Literatura dodatkowa:
1. Bartosik I. Bunt Sonderkommando. 7 października 1944 roku, Oświęcim 2014.
2. Bartosik I., Martyniak Ł., Setkiewicz P., Początki Zagłady Żydów w KL Auschwitz w świetle dokumentów źródłowych, Oświęcim 2014.
3. Burleigh M., III Rzesza. Nowa historia, Kraków 2010.
4. Cała A., Żyd – wróg odwieczny?, Warszawa 2012 (fragmenty).
5. Cywiński P.M.A., Początki Auschwitz w pamięci pierwszego transportu polskich więźniów politycznych, Oświęcim 2015.
6. Greif G., „…płakaliśmy bez łez”, Relacje byłych więźniów żydowskiego Sonderkommando z Auschwitz, Warszawa-Oświęcim 2010.
7. Kapralski S., Martyniak M., Talewicz-Kwiatkowska J., Głosy Pamięci 7. Romowie w KL Auschwitz, Oświęcim 2011.
8. Kubica H., Głosy Pamięci 10. Z powstańczej Warszawy do KL Auschwitz, Oświęcim 2014.
9. Kubica H., Głosy Pamięci 5. Kobiety ciężarne i dzieci urodzone w KL Auschwitz, Oświęcim 2010.
10. Lachendro J., Zburzyć i zaorać...? Idea założenia Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w świetle prasy polskiej w latach 1945-1948, Oświęcim 2007.
11. Lasik A., Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych, Oświęcim 2007.
12. Piper F. Ilu ludzi zginęło w KL Auschwitz, Oświęcim 1992.
13. Piper F., Głosy Pamięci 8. Polacy w KL Auschwitz. Oświęcim 2012.
14. Setkiewicz P., Głosy Pamięci 6. Krematoria i komory gazowe Auschwitz, Oświęcim 2010.
15. Setkiewicz P., Z dziejów obozów IG Farben Werk Auschwitz 1941-1945, Oświęcim 2006.
16. Strzelecka I., Głosy Pamięci 2. Zbrodnicza medycyna. Eksperymenty medyczne w KL Auschwitz, Oświęcim 2008.
17. Strzelecka I., Głosy Pamięci 3. Zbrodnicza medycyna. Szpitale w KL Auschwitz, Oświęcim 2008.
18. Strzelecka I., Głosy Pamięci 4. Kary w KL Auschwitz, Oświęcim 2009.
19. Strzelecki A., Głosy Pamięci 1. Ewakuacja, likwidacja i wyzwolenie KL Auschwitz, Oświęcim 2008.
20. Życie prywatne esesmanów w Auschwitz, wybór Piotr Setkiewicz, Oświęcim 2012.
Literatura wspomnieniowa:
1. Albin K., List gończy. Historia mojej ucieczki z Oświęcimia i działalność w konspiracji, Warszawa-Oświęcim 1996.
2. Albin K., Postscriptum, Oświęcim 2013.
3. Bartnikowski B., Dzieciństwo w pasiakach, Oświęcim 2007.
4. Bartoszewski W., Mój Auschwitz, Kraków 2010.
5. Bielecki J., Kto ratuje jedno życie…, Nowy Targ 2011.
6. Birenbaum H., Nadzieja umiera ostatnia, Warszawa 2012.
7. Bojar-Fijałkowski G., Powrót z tamtego brzegu, Warszawa 1984.
8. Borowski T., Pożegnanie z Marią, Kraków 2004.
9. Chmura G., Drogi życia czyli rzecz o przetrwaniu, Tel Aviv, 2002.
10. Ciesielski E., Wspomnienia oświęcimskie, Kraków 1968.
11. Cling M., Wy, co wchodzicie tutaj, Oświęcim 2008.
12. Delbo C., Żaden z nas nie powróci, Oświęcim 2002.
13. Dunicz-Niwińska H., Drogi mojego życia. Wspomnienia skrzypaczki z Birkenau, Oświęcim 2013.
14. Fejkiel W., Więźniarski szpital w KL Auschwitz, Oświęcim 1994.
15. Fiderkiewicz A., Brzezinki. Wspomnienie z obozu, Warszawa 1962.
16. Firkowski M., Przez trzy kacety, Łódź 2014.
17. Folman-Raban Ch., Nie rozstałam się z nimi, Warszawa 2000.
18. Frister R., Autoportret z blizną, Warszawa 1996.
19. Gawalewicz A., Refleksje z poczekalni do gazu, Oświęcim, 2009.
20. Gędziorowski T., Widma, Warszawa 1966.
21. Głogowska S., W Brzezince nie umierało się samotnie, Warszawa 1973.
22. Hałoń E., W cieniu Auschwitz: wspomnienia z konspiracji przyobozowej, Oświęcim 2003.
23. Hołuj T., Koniec naszego świata, Kraków, 1960.
24. Ja z krematorium Auschwitz. Rozmowa z Henrykiem Mandelbaumem byłym członkiem Sonderkommando w KL Auschwitz, Bydgoszcz 2009.
25. Jekiełek W., W pobliżu Oświęcimia, Warszawa 1963.
26. Kempisty C., Przeżyć dzień. Wspomnienia z lat 1941-1951, Wrocław 1989.
27. Kertesz I., Los utracony, Warszawa 2002.
28. Kielar W., Anus Mundi. Wspomnienia oświęcimskie, Oświęcim 2004.
29. Klüger R., Żyć dalej…, Wrocław 2009.
30. Kolasiński B., Jakim cudem jeszcze żyję…?, Oświęcim 2006.
31. Komenda J., Lager Brzezinka, Kraków 1986.
32. Kordek R.H., Blizny krwawią, Kraków 1986.
33. Kossak-Szczucka Z., Z otchłani, Oświęcim-Warszawa 2009.
34. Kowalczyk A., Refren kolczastego drutu: trylogia prawdziwa, Cieszyn 2001.
35. Kowalski S., Niezapomniana przeszłość. Häftling 4410 opowiada, Oświęcim 2001.
36. Kozłowiecki A., Ucisk i strapienie, Kraków 1967.
37. Kret J., Ostatni krąg, Kraków 1973.
38. Krupa S., A jednak tak było, Kraków 1981.
39. Kulka O.D., Pejzaże metropolii śmierci, Wołowiec 2014.
40. Laks S., Gry oświęcimskie, Oświęcim 1998.
41. Langbein H., Ludzie w Auschwitz, Oświęcim 2017.
42. Levi P., Czy to jest człowiek, Oświęcim-Warszawa 1996.
43. Łępkowski A., Tak było…: Birkenau – Buchenwald – Ohrdruf – Crawinkel – Leitmeritz, Oświęcim 2006.
44. Matynia J., Młodość utracona za drutami. Oświęcim 2011.
45. Millu L., Dymy Birkenau, Oświęcim 2007.
46. Mróz-Długoszewski B., Niepotrzebna łyżka, Kraków 1972.
47. Nałkowska Z., Medaliony, różne wydania.
48. Nelken H., Pamiętnik z getta w Krakowie, Toronto 1987.
49. Numery mówią. Wspomnienia więźniów KL Auschwitz, wybór Jan Przewłocki [i in.], oprac. Zofia Stochowa, Katowice 1986.
50. Nyiszli M., Byłem asystentem doktora Mengele: wspomnienia lekarza z Oświęcimia, Oświęcim 2000.
51. Ostańkowicz C., Porażeni nie chcą umierać, Wrocław 1981.
52. Ostańkowicz C., Ziemia parująca cyklonem, Łódź 1967.
53. Oster M., Gehinom znaczy piekło: przeżyłem getto i dziewięć obozów, Kraków 2005.
54. Pęckowski Z., Dobre komanda. Wspomnienia pielęgniarza szpitali obozowych, Kraków 1974.
55. Piątkowska A., Wspomnienia więźniów KL Auschwitz, Katowice 1980.
56. Piechowski K., Byłem numerem… historie z Auschwitz, Warszawa 2004.
57. Polak E., Morituri, Warszawa 1968.
58. Posmysz Z., Wakacje nad Adriatykiem, Oświęcim 2009.
59. Rawicz J., Dzień powszedni ludobójcy, Warszawa 1973.
60. Rosenberg O., Palące szkło, Kraków 2010.
61. Rychlik M., Śmierć daje życie. Wspomnienia więźniarki z Oświęcimia, Kraków 1967.
62. Seweryn J., Byłem fryzjerem katów, Warszawa 2008.
63. Sobański T., Ucieczki oświęcimskie, Warszawa 1965.
64. Sobolewicz T., Wytrzymałem więc jestem, Oświęcim 2010.
65. Springer E., Milczenie żywych: w cieniu Auschwitz, opowieść o śmierci i zmartwychwstaniu, Oświęcim 2001.
66. Stryj F., W cieniu krematorium. Wspomnienia z dziesięciu hitlerowskich więzień i obozów koncentracyjnych, Katowice 1960.
67. Szczepański I., Häftlingskapelle, Warszawa 1990.
68. Szmaglewska S., Dymy nad Birkenau, Warszawa 2012.
69. Szmaglewska S., Krzyk wiatru, Warszawa 1965.
70. Szmaglewska S., Zapowiada się piękny dzień, Warszawa 1960.
71. Szweda K., Kwiaty na Golgocie, Poznań 1982.
72. Ścisło J., Świat musi osądzić. Wspomnienia hitlerowskich obozów koncentracyjnych, 1969.
73. Tymiński K., Uspokoić sen, Katowice 1985.
74. Venezia S., Sonderkommando. W piekle komór gazowych, Warszawa 2009.
75. Widera J., In Extremis. Moje wspomnienia z Auschwitz, Oświęcim 2014.
76. Wiesel E., Noc, Oświęcim 2006.
77. Wigura K., Długa lekcja, Warszawa 1974.
78. Wiśniewski W., Otwierają się bramy obozów, Warszawa 1969.
79. Wspomnienia więźniów obozu Auschwitz, Oświęcim 1995.
80. Wysocki W.J., Bóg na nieludzkiej ziemi, Warszawa 1982.
81. Zając M., Powrót niepożądany, Kraków 1986.
82. Ziemba A., Pajda chleba, Poznań 1957.
83. Ziółkowski M., Byłem od początku w Auschwitz, Gdańsk 2007.
84. Żywulska K., Przeżyłam Oświęcim, Warszawa 2012.
85. Żywulska K., Pusta woda, Warszawa 1963.
Zobacz też:
Komentarze
Prześlij komentarz