Fritz Cremer: pomnik "Grupa matek" w Ravensbrück

Pomnik "Müttergruppe" w Ravensbrück

Jadąc przez miasteczko Fürstenberg do Miejsca Pamięci Ravensbrück nie możecie przeoczyć pomnika, który stoi na rozdrożu ulic Lychener Chaussee i Himmelpforter Landstraße. Pomnik jest dość sporych rozmiarów i widać go z daleka na tle drzew. Przedstawia sylwetki trzech kobiet oraz dwóch dzieci. Aby dokładniej zobaczyć szczegóły trzeba podejść do rzeźb i wówczas można zauważyć, że jedno dziecko leży na noszach (niektórzy twierdzą, że nie jest to dziecko tylko zmarła współtowarzyszka kobiet), które niesione są przez kobiety, natomiast drugie dziecko obejmuje jedną z kobiet. Sylwetki wydają się iść przed siebie, nie zważając na zmieniające się otoczenie. Czasami, kiedy przejeżdżam obok tego pomnika zastanawiam się, czy kobiety będą w tym samym miejscu, kiedy zobaczę je po raz kolejny? I wcale bym się nie zdziwiła, gdybym pewnego dnia spotkała je stojące tuż przy ruchliwej szosie...

Twórcą pomnika o nazwie "Müttergruppe Ravensbrück" był Fritz Cremer, niemiecki grafik i rzeźbiarz, który wykonał kilka znanych projektów pomników do różnych Miejsc Pamięci na terenie Niemiec. Jego najbardziej rozpoznawalną rzeźbą jest monumentalny pomnik przedstawiający więźniów zrywających się do walki. Pomnik zaprojektował dla byłego obozu Buchenwald.

Przeczytaj tekst naukowy:

Frauen – Mütter – Frieden
Zur Entstehungsgeschichte der Nationalen
Mahn- und Gedenkstätte Ravensbrück

Czas najbardziej aktywnych artystycznych działania Fritza Cremera przypadł na lata 50. i 60. w Niemczech, co oznaczało, że tworzył w latach DDR, a jego projekty musiały nieść ideę społeczeństwa socjalistycznego. Pomimo, że sztuka obowiązująca w DDR musiała spełniać założenia socrealizmu, to jednak Cremer poszedł krok dalej i w swoich pracach ukazywał także cierpienie zwykłych ludzi, jak w przypadku pomnika dla Ravensbrück - matek opłakujących swoje dzieci.

Pomnik "Grupa matek" nie jest może aż tak bardzo kojarzony z obozem Ravensbrück, chociaż to właśnie on znajduje się tuż przed wjazdem na teren byłego obozu. Bardziej znany jest pomnik Willa Lammerta "Tragende" (po polsku "Niosąca" lub "Dźwigająca"), który przedstawia dwie kobiety (stojącą i niosącą swoją towarzyszkę niedoli) na wysokim cokole, tuż przy jeziorze Schwedt. To tam zbierają się delegacje, aby złożyć wieńce u stóp pomnika lub rzucić kwiaty na taflę jeziora.

Jakiś czas temu znalazłam niewielką książeczkę "Fritz Cremer. Denkmal Ravensbrück Ausdrucksstudien" ze szkicami i rysunkami studyjnymi Fritza Cremera do projektu pomnika "Müttergruppe". Została wydana w 1960 roku i pokazuje, w jakim kierunku podążał artysta, aby zrealizować swój projekt.