"Historie nieopowiedziane..." Wspomnienia więźniarek

 

Nakładem Białostockiego Oddziału IPN ukazała się książka ze wspomnieniami więźniarek z obozu w Ravensbrück.

To było trudne, ale ważne zadanie - mówi Patrycja Sanejko z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku, autorka książki o polskich kobietach z obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

- To było trudne zadanie nie tylko pod względem naukowym, samej kwerendy, poszukiwania i też odsiewania od siebie informacji prawdziwych i fałszywych, ze względu też na regionalizmy i powtarzalność nazwisk charakterystycznych dla regionu łapskiego, typu Łapińscy czy Perkowscy. Musiałam też zgłębić bardzo historię regionalną, żeby rozróżnić te rodziny od siebie. Też emocjonalnie bardzo dużo mnie to kosztowało ale cieszę się, że ujrzało to światło dzienne, bo naprawdę trzeba o tym mówić.

Ravensbrück uznawany jest za najcięższy i najokrutniejszy obóz koncentracyjny dla kobiet. Jak podkreśla Patrycja Senejko pozostało niewiele śladów po obozie położonym w malowniczej scenerii niemieckich lasów, około 80 km od Berlina.

- To przepiękne miejsce położone nad jeziorem Schwedt. Jeziorem, które jest też mogiłą bo tam znajdują się prochy więźniarek, które były gazowane w komorze gazowej, potem kremowane w krematorium, które znajduje się na terenie obozu. Natomiast dziś na terenie obozu znajdują się właściwie jedynie domy budowane rękami polskich więźniarek, a także muzeum, w którym muszę zaznaczyć, że brakuje polskich napisów, mimo że znaczną część więźniarek stanowiły właśnie Polki, na których przeprowadzano też eksperymenty medyczne.

"Historie nieopowiedziane... Wspomnienia obozowe Heleny Perkowskiej i innych kobiet z lat 1944-1945" zawiera 150 biogramów więzionych kobiet, a także listę aresztowanych mężczyzn. Aresztowania miały miejsce po akcji oddziału Kedyw Armii Krajowej, który w maju 1944 roku przeprowadził atak zbrojny na niemiecki transport jadący trasą Łomża-Białystok. Zginęło wówczas kilku Niemców, a w odwecie na terenie obwodu białostockiego aresztowano 1,5 tysiąca osób. Kobiety osadzono w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, mężczyzn w Gross-Rosen.

Książka "Historie nieopowiedziane... Wspomnienia obozowe Heleny Perkowskiej i innych kobiet z lat 1944-1945" jest hołdem oddanym więźniarkom obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Autorką publikacji jest Patrycja Sanejko z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.

O niezwykłej i niełatwej książce z autorką rozmawiała
Agnieszka Bolewska-Iwaniuk. Kliknij na obrazek i POSŁUCHAJ:

Info: siemiatycze.podlasie24.pl

Autorką publikacji jest Patrycja Sanejko z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku. Przypomnijmy, że autorka zwróciła się o pomoc w pozyskaniu jak największej liczby źródeł i świadectw za pośrednictwem naszych mediów społecznościowych, gdzie prośba uzyskała ogromny rozgłos. Dziękujemy serdecznie wszystkim, którzy odpowiedzieli na nasz apel i udowodnili, że pamięć o tamtych wydarzeniach jest ciągle żywa. Publikacja jest hołdem oddanym więźniarkom obozu KL Ravensbrück.

26 maja 2023 r. w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Łapy, w przeddzień 79. rocznicy aresztowań mieszkańców Łap i okolic, miała miejsce promocja publikacji pod redakcją Patrycji Sanejko z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku "Historie nieopowiedziane... Wspomnienia obozowe Heleny Perkowskiej i innych kobiet z lat 1944-1945".

Promocja publikacji "Historie nieopowiedziane... Wspomnienia obozowe Heleny
Perkowskiej i innych kobiet z lat 1944-1945" - Łapy, 26 maja 2023

Źródło: bialystok.ipn.gov.pl

Podczas wydarzenia głos zabrał dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku dr Marek Jedynak, który podkreślił konieczność ciągłego badania niemieckich zbrodni na Polakach, w tym również wywózek do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych takich jak KL Ravensbrück. Podziękował za ogrom pracy redaktorce publikacji oraz zacytował fragment utworu znajdującego się w książce, podkreślając jak ważne jest ukazywanie prawdy o historii, szczególnie tej najtrudniejszej.

Natomiast burmistrz Łap Krzysztof Gołaszewski podziękował za podjęcie tego trudnego i traumatycznego dla wielu mieszkańców Łap tematu Patrycji Sanejko oraz Instytutowi Pamięci Narodowej. Podkreślił również, że jeszcze do niedawna był to temat wręcz niemożliwy do podjęcia i przekazywany głównie ustnie z pokolenia na pokolenie. 

Autorka publikacji Patrycja Sanejko na wstępie przedstawiła natomiast zarys historyczny dotyczący niemieckiego obozu KL Ravensbrück prezentując krótki film dokumentalny. Ukazała również fotografie ukazujące w jaki sposób obecnie wyglądają pozostałości po tym obozie. Po przedstawieniu treści publikacji przez redaktorkę, głos zabrał bratanek Heleny Perkowskiej - Mirosław, który udostępnił Patrycji Sanejko pamiętnik autorstwa jego stryjenki. Następnie odbyła się gorąca dyskusja z redaktorką, podczas której pojawiło się wiele wzruszeń. 

Promocja publikacji "Historie nieopowiedziane... Wspomnienia obozowe Heleny

Perkowskiej i innych kobiet z lat 1944-1945" - Łapy, 26 maja 2023
Źródło: bialystok.ipn.gov.pl

Publikacja to pamiętnik łapianki - Heleny Perkowskiej, ale również wspomnienia innych kobiet, które razem z nią zostały tego dnia aresztowane i osadzone w obozie KL Ravensbrück. Książka zawiera 150 biogramów więzionych kobiet, a także listę aresztowanych wówczas mężczyzn. Aresztowania miały miejsce po akcji oddziału Kedyw Armii Krajowej, który 25 maja 1944 roku przeprowadził atak zbrojny na jadące trasą Łomża-Białystok ciężarówki i samochody z żandarmami niemieckimi, z których kilkoro zginęło. W odwecie wydano rozkaz, żeby na terenie obwodu białostockiego aresztować 1,5 tysiąca osób. Największe aresztowania odbyły się w Tykocinie, Łapach i Sokołach. Osoby aresztowano m.in. w masowych łapankach, następnie przewieziono do więzienia w Białymstoku, skąd 1 czerwca wyruszały transporty kobiet do obozu koncentracyjnego w Ravensbruck, a mężczyzn do obozu w Gross-Rosen. Następnie przewożono te osoby do innych obozów.

Było to wyjątkowe i przejmujące w swojej wymowie wydarzenie, podczas którego wybrzmiały spisane wspomnienia kobiet, które znalazły się w nieludzkich warunkach i próbowały z godnością przeżyć każdy dzień w niemieckim zniewoleniu.

Publikacja kolportowana jest bezpłatnie.

W celu nabycia proszę się z nami kontaktować mailowo - oben.bialystok@ipn.gov.pl

Promocja publikacji "Historie nieopowiedziane... Wspomnienia obozowe Heleny

Perkowskiej i innych kobiet z lat 1944-1945" - Łapy, 26 maja 2023

Źródło: bialystok.ipn.gov.pl

Przeczytaj fragment książki z opisem wspomnień pani Heleny Perkowskiej, dotyczących obozu Ravensbrück i pracy przymusowej w fabryce HASAG-Leipzig:

HASAG-Leipzig chodzi mi po głowie od dłuższego czasu. Bardzo chciałabym zobaczyć to miejsce na własne oczy, ale to wiąże się z dalekim wyjazdem do Lipska. Myślę, że za dwa lata będę miała czas, aby tam pojechać i przy okazji zwiedzić jeszcze kilka innych miejsc we wschodnich Niemczech. Niewielki podobóz zlokalizowany na ogromnym terenie fabrycznym był miejscem przymusowej pracy dla tysięcy więźniarek wysyłanych tam z obozu Ravensbrück. Dziś po tym obszernym terenie niewiele się ostało. W jednym z pofabrycznych budynków urządzono muzeum pamięci z wystawą przekrojowo opisującą historię fabryki oraz pracy przymusowej w czasie II wojny światowej. 

Odsłonięcie pamiątkowej tablicy przy Kamenzer Straße, Lipsk 2022.
Źródło: Leipziger Zeitung

W 2022 roku odsłonięto nową tablicę pamiątkową na ulicy Kamenzer Straße w Lipsku. HASAG-Leipzig był największym podobozem wchodzącym w skład kompleksu obozu koncentracyjnego Buchenwald. Do kwietnia 1945 roku przy Kamenzer Straße 12  przetrzymywano także ponad 5000 więźniarek, głównie Żydówek. Miały one produkować granaty, amunicję i bazooki dla firmy zbrojeniowej HASAG (Hugo Schneider AG). Krótko przed wyzwoleniem, pracownice zostały wysłane na marsz śmierci. Każdy, kto próbował uciec lub został w tyle, był rozstrzeliwany przez strażników.

Zobacz też: