Gedenkstätte Ahlem: kwiaty pełne bólu

Miejsce Pamięci Ahlem w Hanowerze upamiętnia tragiczną historię dawnej Żydowskiej Szkoły Ogrodniczej, która podczas II wojny światowej stała się miejscem deportacji, tortur i egzekucji.

Zobacz stronę:
Gedenkstätte Ahlem

Żydowska Szkoła Ogrodnicza w Ahlem, znana również jako Israelitische Gartenbauschule Ahlem, została założona w 1893 roku przez bankiera Alexandra Moritza Simona w miejscowości Ahlem pod Hanowerem. Celem szkoły było kształcenie młodych Żydów w dziedzinie ogrodnictwa i rzemiosła, aby poprawić ich sytuację ekonomiczną oraz przygotować do ewentualnej emigracji, zwłaszcza do Palestyny.

Program nauczania obejmował trzyletnią edukację teoretyczną, zakończoną roczną praktyką poza Ahlem. Szkoła przyjmowała zarówno chłopców, jak i dziewczęta, głównie z ubogich rodzin żydowskich z Niemiec i Europy Środkowej. W okresie międzywojennym placówka stała się schronieniem dla uczniów żydowskich, chroniąc ich przed nasilającym się antysemityzmem.

Po dojściu nazistów do władzy w 1933 roku, liczba zgłoszeń do szkoły znacznie wzrosła, osiągając w 1935 roku ponad 500 kandydatów na około 100 miejsc. Szkoła koncentrowała się wtedy na przygotowaniu uczniów do emigracji, zwłaszcza do Palestyny, gdzie wielu absolwentów zakładało gospodarstwa ogrodnicze i uczestniczyło w rozwoju nowych osiedli.

Jednak w czasie wojny, od 30 czerwca 1942 roku do 8 kwietnia 1945 roku, budynki szkoły zostały przekształcone w więzienie gestapo. W latach 1944–1945 więziono tam i mordowano włoskich, polskich oraz radzieckich robotników przymusowych. Ponad 2200 osób deportowano stąd do obozów koncentracyjnych, a wśród więźniów znajdowało się ponad 250 Romów i Sinti z Hanoweru i okolic, którzy 29 lutego 1944 roku zostali deportowani do Auschwitz-Birkenau.

Po wojnie teren dawnej szkoły stał się miejscem pamięci. W 1987 roku w byłym budynku dyrektora oraz na terenie zewnętrznym utworzono Miejsce Pamięci Ahlem. Ekspozycja przedstawia historię szkoły oraz losy Żydów z Hanoweru i okolic podczas narodowego socjalizmu. W latach 2012–2014 wystawa została na nowo zaprojektowana i zmodernizowana. Na terenie znajduje się również "Ściana Imion" z około 3000 tabliczek upamiętniających ofiary nazizmu związane z Ahlem.

W pobliżu znajduje się także angielski cmentarz wojskowy w Hanower-Ahlem, gdzie pochowano 2451 żołnierzy, w tym dziewięciu Polaków, głównie lotników. Ich groby są świadectwem udziału Polaków w walkach II wojny światowej.

Miejsce Pamięci Ahlem pełni dziś rolę edukacyjną i przypomina o tragicznych wydarzeniach, które miały tam miejsce, będąc przestrogą przed skutkami nietolerancji i nienawiści.

Zapraszam do obejrzenia zdjęć z mojej wizyty w Miejscu Pamięci Ahlem.
Zdjęcia wykonałam w czerwcu 2023 roku.